Εμμηνορροϊκή Φτώχεια και Στίγμα: Ένα Παγκόσμιο Ζήτημα που Χρειάζεται Άμεση Δράση
Πάνω από δύο δισεκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο έχουν περίοδο κάθε μήνα, μια φυσιολογική και αναπόφευκτη βιολογική διαδικασία. Ωστόσο, για εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια, η περίοδος αποτελεί πηγή άγχους, ντροπής και δυσκολιών λόγω της έλλειψης πρόσβασης σε βασικά προϊόντα υγιεινής, καθαρό νερό και κατάλληλες εγκαταστάσεις. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως εμμηνορροϊκή φτώχεια, επηρεάζει τις ζωές τους σε προσωπικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, στερώντας τους βασικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Από την Ελλάδα μέχρι τη Γάζα και από την Καταλονία μέχρι απομακρυσμένες κοινότητες σε όλο τον κόσμο, το πρόβλημα είναι διαδεδομένο και σοβαρό. Σύμφωνα με στοιχεία, το 20% των γυναικών στην Ελλάδα δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το μηνιαίο κόστος των προϊόντων περιόδου για τις ίδιες ή τις κόρες τους. Στην Καταλονία, το 23% των γυναικών αναγκάζεται να επαναχρησιμοποιεί προϊόντα μιας χρήσης, κάτι που είναι επικίνδυνο για την υγεία τους. Στην περίπτωση της Γάζας, τον Απρίλιο του 2024, 540.000 γυναίκες και κορίτσια δεν είχαν πρόσβαση σε βασικά προϊόντα περιόδου και χρησιμοποιούσαν αυτοσχέδια υλικά, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους.
Η εμμηνορροϊκή φτώχεια δεν είναι μόνο ζήτημα οικονομικό. Αφορά επίσης την αξιοπρέπεια, την υγεία και την ισότητα των γυναικών και των κοριτσιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έλλειψη πρόσβασης σε προϊόντα υγιεινής δεν τους στερεί μόνο την υγιεινή, αλλά και την ελευθερία τους να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής τους. Είναι ώρα να δράσουμε συλλογικά για να διασφαλίσουμε ότι καμία γυναίκα και κανένα κορίτσι δεν θα νιώσει ότι η φυσιολογική της λειτουργία είναι εμπόδιο στη ζωή της.
Τι είναι η εμμηνορροϊκή φτώχεια;
Η εμμηνορροϊκή φτώχεια αναφέρεται στην αδυναμία των γυναικών και των κοριτσιών να αποκτήσουν πρόσβαση σε βασικά προϊόντα περιόδου, όπως σερβιέτες, ταμπόν και άλλα είδη υγιεινής, λόγω οικονομικών ή άλλων περιορισμών. Το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο σε αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και σε ανεπτυγμένες χώρες όπου οι οικονομικές δυσκολίες ή το κοινωνικό στίγμα εμποδίζουν τις γυναίκες να φροντίσουν τον εαυτό τους κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Η έλλειψη προϊόντων εμμηνορροϊκής υγιεινής οδηγεί πολλές γυναίκες στη χρήση αυτοσχέδιων υλικών, όπως ύφασμα, χαρτί ή ακόμη και φύλλα, τα οποία όχι μόνο είναι ανθυγιεινά, αλλά θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους, αυξάνοντας τον κίνδυνο μολύνσεων. Η χρήση αυτών των υλικών μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως λοιμώξεις του ουροποιητικού και των αναπαραγωγικών οργάνων, ενώ οι ψυχολογικές συνέπειες από το αίσθημα της ντροπής και της απομόνωσης είναι εξίσου σημαντικές.
Η εμμηνορροϊκή φτώχεια στην Ελλάδα και την Ευρώπη
Η οικονομική κρίση, οι αυξανόμενες τιμές στα προϊόντα υγιεινής και η έλλειψη κρατικών μέτρων στήριξης έχουν οδηγήσει πολλές γυναίκες στην Ελλάδα στην εμμηνορροϊκή φτώχεια. Σύμφωνα με στοιχεία, το 20% των γυναικών στη χώρα δεν μπορούν να αντέξουν το μηνιαίο κόστος των προϊόντων εμμήνου ρύσεως, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να επιλέγουν μεταξύ της αγοράς τροφίμων ή προϊόντων υγιεινής.
Παρόμοια προβλήματα παρατηρούνται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Καταλονία, το 23% των γυναικών δηλώνει ότι επαναχρησιμοποιεί προϊόντα μιας χρήσης, κάτι που ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους. Η πρακτική αυτή αποτελεί αποτέλεσμα τόσο των οικονομικών περιορισμών όσο και της έλλειψης ενημέρωσης γύρω από την υγιεινή και την ασφάλεια των προϊόντων περιόδου.
Η ακραία κατάσταση στη Γάζα
Η κατάσταση στην Γάζα είναι ιδιαίτερα τραγική. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις και οι περιορισμοί που επιβάλλονται στην περιοχή έχουν οδηγήσει σε ελλείψεις σε βασικά αγαθά, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων υγιεινής. Τον Απρίλιο του 2024, 540.000 γυναίκες και κορίτσια στην Γάζα δεν είχαν πρόσβαση σε σερβιέτες ή ταμπόν και αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν αυτοσχέδια υλικά, όπως παλιά ρούχα ή χαρτί.
Αυτή η κατάσταση δεν είναι μόνο ζήτημα υγιεινής αλλά και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι γυναίκες στη Γάζα στερούνται την αξιοπρέπειά τους και την ελευθερία να ζουν με ασφάλεια κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Η αδυναμία τους να έχουν πρόσβαση σε βασικά προϊόντα υγιεινής είναι ακόμη μια πτυχή της ανθρωπιστικής κρίσης που επικρατεί στην περιοχή.
Η σημασία της πρόσβασης σε προϊόντα υγιεινής
Η πρόσβαση σε προϊόντα εμμηνορροϊκής υγιεινής δεν είναι απλώς θέμα άνεσης ή πολυτέλειας. Είναι βασικό δικαίωμα που επηρεάζει την υγεία, την εκπαίδευση και την εργασιακή ζωή των γυναικών και των κοριτσιών. Όταν μια γυναίκα δεν μπορεί να φροντίσει την υγιεινή της κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, περιορίζεται η συμμετοχή της σε πολλές δραστηριότητες, όπως η εκπαίδευση ή η εργασία, γεγονός που επηρεάζει και τη μακροπρόθεσμη οικονομική της ευημερία.
Σε πολλές χώρες, κορίτσια απουσιάζουν από το σχολείο κατά τη διάρκεια της περιόδου τους, καθώς δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση χωρίς προϊόντα υγιεινής. Αυτή η έλλειψη συμμετοχής στην εκπαίδευση έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες, καθώς μειώνονται οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες τους.
Δράσεις και λύσεις για την εμμηνορροϊκή φτώχεια
Για να καταπολεμηθεί η εμμηνορροϊκή φτώχεια και το στίγμα, χρειάζονται συντονισμένες προσπάθειες σε διάφορα επίπεδα. Μερικές από τις λύσεις που μπορούν να προωθηθούν περιλαμβάνουν:
1. Δωρεάν διάθεση προϊόντων περιόδου σε σχολεία, δημόσιες τουαλέτες, νοσοκομεία και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Αυτή η πρακτική έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία σε χώρες όπως η Σκωτία και έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής των γυναικών.
2. Μείωση του ΦΠΑ στα προϊόντα εμμηνορροϊκής υγιεινής, ώστε να γίνουν πιο προσιτά σε όλες τις γυναίκες. Ο λεγόμενος «φόρος της περιόδου» έχει επικριθεί ως άδικος, καθώς τα προϊόντα υγιεινής δεν είναι είδη πολυτελείας, αλλά βασικά αγαθά.
3. Εκπαίδευση και ενημέρωση σχετικά με την εμμηνορροϊκή υγιεινή, τόσο στα σχολεία όσο και σε κοινότητες, ώστε να καταπολεμηθεί το στίγμα γύρω από την περίοδο και να ενισχυθεί η κατανόηση της σημασίας της.
4. Υποστήριξη ανθρωπιστικών οργανώσεων που παρέχουν προϊόντα υγιεινής σε περιοχές κρίσης, όπως η Γάζα, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια σε ευάλωτες περιοχές δεν θα στερούνται βασικά αγαθά.
Η εμμηνορροϊκή φτώχεια είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί άμεση δράση. Η εξασφάλιση πρόσβασης σε προϊόντα υγιεινής και η δημιουργία κατάλληλων υποδομών είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί η υγεία, η αξιοπρέπεια και η ισότητα για όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια. Με την κατάλληλη πολιτική βούληση και κοινωνική συνείδηση, μπορούμε να καταπολεμήσουμε την εμμηνορροϊκή φτώχεια και να εξαλείψουμε το στίγμα που τη συνοδεύει.
